Η Μάχη της Μόσχας 1941
Η Μάχη της Μόσχας. Είναι το όνομα που έχει δοθεί από Σοβιετικούς ιστορικούς σε δύο περιόδους σημαντικών μαχών κατά μήκος ενός τομέα 600 χιλιομέτρων στο Ανατολικό Μέτωπο κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Διαδραματίστηκε μεταξύ Οκτωβρίου 1941 και Ιανουαρίου 1942. Ο Χίτλερ θεωρούσε τη Μόσχα -πρωτεύουσα της Σοβιετικής Ένωσης και μεγαλύτερη πόλη της- κύριο στρατηγικό στόχο των δυνάμεων του Άξονα στην Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα.
Η γερμανική επίθεση είχε κωδική ονομασία Επιχείρηση Τυφώνας και στόχο τη δημιουργία δύο σφηνών, μία στα βόρεια της Μόσχας εναντίον του Μετώπου Καλίνιν από την 3η και την 4η Ομάδα Τεθωρακισμένων (Πάντσερ), αποκόπτοντας ταυτόχρονα τη σιδηροδρομική γραμμή Μόσχας-Λένινγκραντ, και μία στα νότια της Μόσχας εναντίον του Δυτικού Μετώπου, νότια από την Τούλα από την 2η Στρατιά Πάντσερ, ενώ η 4η Στρατιά θα προωθούνταν κατευθείαν προς τη Μόσχα από τα δυτικά. Ένα ξεχωριστό επιχειρησιακό σχέδιο των Γερμανών, με την κωδική ονομασία Επιχείρηση Βόταν, συμπεριλήφθηκε στην τελική φάση της γερμανικής επίθεσης.
Το αρχικό σχέδιο κεραυνοβόλου πολέμου, το οποίο είχε την κωδική ονομασία Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα, προέβλεπε την κατάληψη της Μόσχας σε τέσσερις μήνες.
Όμως, παρά τη μεγάλη αρχική προώθηση, η Βέρμαχτ επιβραδύνθηκε λόγω της σοβιετικής αντίστασης (πιο συγκεκριμένα στη Μάχη του Σμολένσκ, η οποία διήρκεσε από τον Ιούλιο μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1941 και καθυστέρησε την επίθεση στη Μόσχα κατά δύο μήνες).
Μόλις η Βέρμαχτ εξασφάλισε το Σμολένσκ, επέλεξε να ανασυντάξει τις δυνάμεις της γύρω από το Λένινγκραντ και το Κίεβο, καθυστερώντας περαιτέρω την επίθεση στη Μόσχα. Η προώθηση των δυνάμεων του Άξονα ξεκίνησε ξανά στις 2 Οκτωβρίου 1941, με την επίθεση που έφερε την κωδική ονομασία Επιχείρηση Τυφώνας, με σκοπό την κατάληψη της Μόσχας πριν την έλευση του χειμώνα.
Μετά από προώθηση που οδήγησε στην περικύκλωση και την καταστροφή αρκετών σοβιετικών στρατιών, οι Γερμανοί αναχαιτίστηκαν στη γραμμή άμυνας του Μοζάισκ, μόλις 120 χιλιόμετρα από τη Μόσχα.
Έχοντας διαρρήξει τη σοβιετική άμυνα, η επίθεση της Βέρμαχτ επιβραδύνθηκε από τις καιρικές συνθήκες, αφού οι φθινοπωρινές βροχές κάλυπταν τους δρόμους και τα πεδία με παχιά λάσπη που παρακώλυαν σημαντικά τα οχήματα του Άξονα, τα άλογα και τους στρατιώτες.
Παρόλο που το ξέσπασμα του χειμώνα και το πάγωμα του εδάφους επέτρεψαν στις δυνάμεις του Άξονα να συνεχίσουν να προωθούνται, είχαν να αντιμετωπίσουν την ολοένα αυξανόμενη σοβιετική αντίσταση.
Στις αρχές Δεκεμβρίου, οι προωθημένες τεθωρακισμένες μεραρχίες Πάντσερ απείχαν λιγότερο από 30 χιλιόμετρα από το Κρεμλίνο, και οι αξιωματικοί της Βέρμαχτ μπορούσαν να δουν κάποια από τα κτίρια της Μόσχας με κυάλια. Παρόλα αυτά οι δυνάμεις του Άξονα δεν ήταν ικανές να προωθηθούν περαιτέρω.
Αρχικά οι σοβιετικές δυνάμεις αμύνθηκαν στην περιφέρεια της Μόσχας κατασκευάζοντας τρεις αμυντικές ζώνες και αναπτύσσοντας νέες επίστρατες εφεδρείες καθώς και στρατεύματα από τη Σιβηρία και την Άπω Ανατολή. Στις 5 Δεκεμβρίου 1941, νέες σοβιετικές δυνάμεις από τη Σιβηρία, εκπαιδευμένες στις χειμερινές επιχειρήσεις, επιτέθηκαν στις γερμανικές δυνάμεις στο μέτωπο της Μόσχας.
Εν συνεχεία, αφού αναχαιτίστηκε η γερμανική επίθεση, ξεκίνησε η σοβιετική αντεπίθεση και διάφορες μικρότερης κλίμακας επιθέσεις ώστε να εξαναγκαστούν οι γερμανικές δυνάμεις να υποχωρήσουν σε θέσεις γύρω από τις πόλεις Οριόλ, Βυάζμα και Βιτέμπσκ, σχεδόν περικυκλώνοντας τρεις γερμανικές στρατιές στην πορεία. Μέχρι τον Ιανουάριο του 1942 οι Σοβιετικοί είχαν απωθήσει τη Βέρμαχτ από 100 έως 250 χιλιόμετρα από τη Μόσχα, απομακρύνοντας την άμεση απειλή κατά της πόλης.
Η Μάχη της Μόσχας ήταν μία από πλέον σημαντικές μάχες του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, κυρίως επειδή οι Σοβιετικοί κατάφεραν να εμποδίσουν την πιο σοβαρή απόπειρα κατάληψης της πρωτεύουσάς τους.
Η μάχη ήταν μία από τις μεγαλύτερες όλου του πολέμου, με περισσότερες από 1.000.000 απώλειες. Αποτέλεσε σημείο καμπής, καθώς ήταν η πρώτη φορά από το 1939, οπότε ξεκίνησε τις πολεμικές επιχειρήσεις η Βέρμαχτ, που υποχρεώθηκε σε μεγάλης κλίμακας υποχώρηση.
Η Βέρμαχτ είχε αναγκαστεί να υποχωρήσει και νωρίτερα, κατά τη διάρκεια της Επίθεσης Γιέλνια τον Σεπτέμβριο του 1941 και κατά τη διάρκεια της Μάχης του Ροστόφ (η οποία ήταν η αιτία να χάσει ο φον Ρούντστεντ τη διοίκηση της Ομάδας Στρατιών του), αλλά αυτές οι υποχωρήσεις ήταν ήσσονος σημασίας, συγκρινόμενες με αυτήν της Μόσχας. Οι δυνάμεις του Άξονα δεν πλησίασαν ποτέ ξανά τόσο κοντά στη σοβιετική πρωτεύουσα.
Πηγή : Wikipedia
