Breaking News

Πειρατεία στους Αρχαίους Χρόνους


pirateia-stous-arhaious-hronous
Ο όρος πειρατεία και τα παράγωγα πειρατής, πειραματικός κ.λπ. δεν παρουσιάζονται στον Όμηρο και τους συγγραφείς της κλασικής περιόδου (περ. 500-330 π.Χ.). Ως τότε οι συγγραφείς χρησιμοποιούσαν τη λέξη ληστής. Η λέξη πειρατής φαίνεται να παρουσιάζεται σε επιγραφές του 3ου αιώνα π.Χ. και η πιο παλιά χρονολογείται γύρω στο 267 π.Χ. Υπάρχει και μια άλλη λέξη με την ίδια έννοια, ο καταποντιστης, που απαντά όμως σπάνια.
Η πειρατεία δεν εμφανίστηκε σαν έγκλημα ούτε ως απλή παράβαση του νόμου. Υπήρξε συνέπεια των ορων κάτω από τους οποίους ζούσαν κατά εποχές οι άνθρωποι και δημιουργήθηκε από την επιτακτική ανάγκη να αποκτησουν τα ποθουμενα με την απλή τακτική της αρπαγής.
Το επάγγελμα του ληστή ή πειρατή στον αρχαίο κόσμο δεν ήταν ατιμωτικό. Οι πειρατές της εποχής εκείνης δεν θεωρούσαν το επάγγελμα τους παράνομο, αλλά γενικά παραδεκτό και έντιμο όσο οποιοδήποτε άλλο. Ο Θουκυδίδης αναφέρει σχετικά: «ουκ έχοντος πω αισχυνην τούτου του έργου, φέροντος δε τι και δόξης μάλλον», δηλαδή «το έργο των πειρατών δεν ήταν ντροπή, αλλά αντιθέτως τους πρόσθετε κάποια δόξα». Στην Οδύσσεια ο Νέστωρ ρωτάει τον Τηλέμαχο, που μόλις έφτασε για να μάθει για την τύχη του πατέρα του: «…Ω ξένοι! Ποιοι είσαστε, από που ταξιδευετε τους θαλάσσιους δρόμους, μήπως έχετε κάποια υπόθεση η’ άσκοπα γυρίζετε σαν ληστές στη θάλασσα, που περιφερονται και ξεγράφουν τη ζωή τους πολεμώντας σε ξένους ανθρώπους και φέρνουν συμφορές». Και ο Κύκλωπας Πολύφημος την ίδια ερώτηση απευθύνει στον Οδυσσέα και τους συντρόφους του.
Μια άλλη πειρατική δραστηριότητα περιγράφεται στον έβδομο Ομηρικό Ύμνο που αναφέρεται στην περιπέτεια του θεού Διονύσου που τον άρπαξαν Τυρσηνοι (Τυρρηνοι) πειρατές και τον έβαλαν στο πλοίο τους προκειμένου να εισπράξουν λύτρα. Προσπάθησαν χωρίς επιτυχία να τον δέσουν και όταν είδαν να συμβαίνουν πάνω στο πλοίο παράξενα πράγματα, όπως να φυτρώνουν κληματαριές με σταφύλια στο άλμπουρο και ο θεός να μεταμορφώνεται σε λιοντάρι, πήδησαν στη θάλασσα και μεταμορφώθηκαν σε δελφίνια.
Μια αρπαγή από πειρατές περιγράφεται και στα Αιθιοπικά του Ηλιοδώρου, ένα ερωτικό μυθιστόρημα που γράφτηκε στον 4ο αιώνα π.Χ.
Οι Φοίνικες επίσης δεν φαίνεται να υστερούσαν σε εμπορικές αλλά και πειρατικές επιχειρήσεις. Η ανεπάρκεια της στενής λωρίδας ξηράς όπου κατοικούσαν, μεταξύ του Λιβάνου και της θάλασσας, να τους διαθρέψει τους ώθησε προς το θαλάσσιο εμπόριο και την πειρατεία. Από τον Ηρόδοτο η Θάσος, τα Κύθηρα και η Θήρα, από δε τον Παυσανία και η Σάμος αναφέρονται σε βάσεις των Φοίνικων και κατά τον Ηρόδοτο οι πρώτοι έμποροι που προσαρμόστηκαν στις ακτές της ηπειρωτικής Ελλάδας ήταν οι Φοίνικες.
Σε γενικές γραμμές μπορούμε να πούμε πως Φοίνικες, Λελεγες και Κάρες παρέπλεαν τις ακτές και ενέδρευαν για κάποια καλή λεία. Αν ήταν ολιγάριθμοι προσέγγιζαν ειρηνικά τα παράλια και πουλούσαν τα εμπορεύματά τους, αν όμως θεωρούσαν πως μπορούσαν να αρπάξουν ότι μπορούσαν, ιδίως γυναίκες και παιδιά που μπορούσαν εύκολα να τα πουλήσουν στις αγορές των δουλων η’ να εισπράξουν λύτρα, το έπρατταν.
Άλλη μια πειρατική φυλή ηταν οι Κιμμέριοι, οι οποίοι κατά τις αρχαίες ελληνικές παραδόσεις κατοικούσαν στις βόρειες ακτές του Ευξεινου Πόντου και ενεργούσαν επιδρομές στις νότιες ακτές της Μικράς Ασίας.
Γενικά θα μπορούσαμε να πούμε πως από τις αποσπασματικές πληροφορίες που διαθέτουμε από τους αρχαίους συγγραφείς δεν έχουμε συγκεκριμένες πληροφορίες πειρατείας για την περίοδο της 2ης χιλιετίας π. Χ., καθώς δεν υπάρχει τέτοια δραστηριότητα που να διαφοροποιείται από τις πολεμικές επιχειρήσεις. Χονδρικά αυτή η δραστηριότητα αρχίζει να παρουσιάζεται περίπου γύρω στο 800-500 π.Χ. και να διαφοροποιείται ουσιαστικά στην περίοδο 500-330 π.Χ., όταν αρχίσουν να αναπτύσσονται πόλεις -κράτη με πολίτες και οργανωμένους στρατούς που έπαιρναν μέρος σε μεγάλου πλέον μεγέθους μορφές πολεμικών επιχειρήσεων.


Βιβλιογραφία
–Θουκυδιδου Ιστοριαι Ι. 5
-Ομήρου Οδύσσεια γ 71-75
-Αργυρού Σ.Φ., Η πειρατεία. Ιστορία και Θρύλος, Αθήνα, 1956