Ιωάννης Καποδίστριας μοναδικός Έλληνας Ηγέτης
Ο Ιωάννης Καποδίστριας, ο ΜΟΝΑΔΙΚΟΣ Έλληνας ηγέτης
παγκοσμίου διαμετρήματος και αναγνωρισημότητος στη νεώτερη ιστορία τής Ελλάδος, ο μοναδικός
πραγματικός ΕΘΝΑΡΧΗΣ από τήν Άλωση τής Κωνσταντινουπόλεως μέχρι σήμερα,
απετέλεσε μια εμβληματική προσωπικότητα στη μεταναπολεόντειο Ευρώπη, ως:
(1) Αρχιτέκτων τής ουδετερότητος και τού προτύπου
ομοσπονδιακού κράτους τής Ελβετίας.
(2) Συντελεστής τής πολιτικής ενότητος και γεωγραφικής
ακεραιότητος τής Γαλλίας στη μεταναπολεόντιο περίοδο—κατά τών επιδιώξεων τής
νικητρίας Πρωσσίας προς διαμελισμό/ομοσπονδιοποίηση τής ηττημένης Γαλλίας—και
αμύντωρ τής γεωγραφικής ακεραιότητος Πολωνίας μετά τήν συντριβή τού
Ναπολέοντος.
(3) Συναρχιτέκτων στο Συνέδριο τής Βιέννης (1815) τής
μεταναπολεοντείου διευρωπαϊκής τάξεως, που διεσφάλισε τήν ειρήνη στην Ευρώπη
επί 100 χρόνια (1815-1914).
(4) Συνυπουργός Εξωτερικών τής Ρωσσίας («Γραμματεύς τού
Τσάρου επί τών Εξωτερικών») κατά τήν εξαετή περίοδο 1816-1822.
(5) Προασπιστής και διασώστης τού Οικουμενικού Ελληνισμού,
διά τού (συνταχθέντος διά χειρός του) Ρωσικού τελεσιγράφου πολέμου κατά τής
Οθωμανικής Αυτοκρατορίας τό 1821, τό οποίο αφενός απέτρεψε τήν Σουλτανική
εξουσία από γενοκτονιακά εγκλήματα κατά τών Ελλήνων τής Μικράς Ασίας, τής
Θράκης και τής Κωνσταντινουπόλεως, τότε και έκτοτε επί έναν αιώνα (1822-1919),
και αφετέρου προσδιόρισε και επέβαλε έκτοτε, στην παγκόσμια γεωπολιτική σκηνή,
τήν αρχή και ηθικό δικαίωμα παρεμβατικότητος τών Μεγάλων Δυνάμεων κατ' επίκληση
ανθρωπιστικών και μόνον λόγων.
(6) Αμύντωρ τών δυτικών συνόρων τής εμπολέμου Ελλάδος στον
Αγώνα τής Παλιγγενεσίας, δεδομένου ότι δια περίτεχνων διπλωματικών χειρισμών
του στο Συνέδριο τής Ιεράς Συμμαχίας στο Leibach (1821), όπως επίσης και κατά
τήν προσυνεδριακή προετοιμασία τού Συνεδρίου της στη Verona (1822), και ειδικά
διά τού Ρωσικού τελεσιγράφου (1821), απέτρεψε και εξουδετέρωσε οριστικά τήν
απειλή στρατιωτικής επέμβασης (δήθεν ανθρωπιστικής) τών Μεγάλων Δυνάμεων προς
βιαία κατάπνιξη τής εξέγερσης τών χριστιανών ραγιάδων και αποκατάσταση τής
δήθεν «θεόθεν ἐξουσίας» τού Σουλτάνου στον ελλαδικό χώρο τό 1821-1822.
(7) Άτυπος ηγέτης τού εθνοσωτηρίου για τούς Έλληνες (και
εθνογονικού για άλλους λαούς) Φιλελληνισμού τό 1822-1827, ενός παγκοσμίου
κινήματος, από τήν Αμερική μέχρι τήν Ινδία, που μεταξύ άλλων σφυρηλάτησε τήν
ρηξικέλευθη «αρχή τών εθνοτήτων» στις συνειδήσεις τών λαών τής Ευρώπης και τού
Κόσμου, και ανέδειξε τήν Ελλάδα ως πρότυπο (paradigm) για τήν απελευθέρωση όλων
τών λαών και εθνών που στενάζουν κάτω από αυτοκρατορικό ή αποικιοκρατικό ζυγό.
(8) Απελευθερωτής τής Ελλάδος, αφού κατόρθωσε, ως εθναρχών
πολέμαρχος, να απελευθερώσει όχι μόνον τήν Πελοπόννησο διά διπλωματικών
χειρισμών και στρατιωτικών μέσων, αλλά και τήν Στερεά Ελλάδα διά ιδίων
στρατιωτικών και ναυτικών δυνάμεων τού Ελληνικού έθνους τό 1828-1830,
ματαιώνοντας τά γεωστρατηγικά σχέδια τής Αγγλίας προς δραστικό περιορισμό τής
Ελληνικής Επικρατείας μόνον στην Πελοπόννησο και τίς Κυκλάδες. Ο Καποδίστριας
ολοκλήρωσε τό απελευθερωτικό του έργο στις 14 Σεπτεμβρίου 1831, οπότε οι
Μεγάλες Δυνάμεις εξαναγκάσθηκαν—από τούς διπλωματικούς χειρισμούς και τίς
στρατιωτικές ενέργειες τού Καποδίστρια—να συναινέσουν επί τέλους στο Λονδίνο
για τήν προς βορράν επέκταση τής Ελληνικής Επικρατείας στην οριογραμμή
Αμβρακικού-Παγασητικού, μόλις δύο εβδομάδες πριν τήν στυγερή δολοφονία του από
εντοπίους ξενοκίνητους ΠΡΟΔΟΤΕΣ (27 Σεπτεμβρίου 1831).
(9)
Θεμελιωτής-αρχιτέκτων τού Ελληνικού Κράτους τό 1828-1831, εν δυνάμει
αναδεικνυομένου προτύπου για τήν εποχή του κράτους προνοίας, παιδείας,
ισονομίας και ισοπολιτείας, και μάλιστα εν μέσω πολέμου, οικονομικής απορίας,
διεθνών διπλωματικών διαβουλεύσεων, και ξενοκίνητων (προδοτικών) ή και
εγκληματικών (φονοκτονικών) μηχανορραφιών από εντοπίους μνηστήρες τής εξουσίας
τού νεοφυούς ανεξάρτητου Ελληνικού Κράτους.
(10) «Άγιος τής πολιτικής», με υποδειγματική εντιμότητα σε
απόλυτο βαθμό Καποδίστριας πρωτοεισήγαγε και πρωτοεφήρμοσε τίς αρχές τής
πλήρους διαφάνειας και καταλογισμού στη διαχείριση τών δημοσίων οικονομικών τής
Ελλάδος—και με αυτοθυσιαστική διάθεση εμπράκτου προσφοράς στο έθνος: Όχι μόνον
δεν απεδέχθη να μισθοδοτείται από τό Δημόσιο Ταμείο τής εμπολέμου Ελλάδος, αλλά
και διέθεσε υπέρ τού χειμαζομένου Ελληνικού λαού τό σύνολο τής περιουσίας του.
Επί πλέον, μία από τίς αρετές τού Καποδίστρια ήταν η βαθιά αίσθηση χριστιανικής
επιεικίας έναντι τών πολιτικών του αντιπάλων, ακόμη και όταν αυτοί
(Μαυροκορδάτος, Κουντουριώται, Μαυρομιχαλαίοι, κ.τ.λ.) διέπρατταν πράξεις
ΕΣΧΑΤΗΣ ΠΡΟΔΟΣΙΑΣ κατά τής εμπολέμου Ελλάδος: Ουδέποτε ο Καποδίστριας παρέπεμψε
σε δίκη τούς εν λόγω ξενοκίνητους ΠΡΟΔΟΤΕΣ προς παραδειγματική τιμωρία
(εκτέλεση). Ούτε καν όταν ανατίναξαν τόν Πολεμικό Στόλο τής Ελλάδος στον Πόρο
τό 1831...
(11) Γεωστρατηγική ιδιοφυία, αφού με περίτεχνους
διπλωματικούς χειρισμούς τό 1827-1828, συνετέλεσε τότε στη ραγδαία και μαζική
κλιμάκωση τού Αγώνα τής Παλιγγενεσίας σε μείζονα τριηπειρωτική περιφερειακή
σύρραξη, με εμπλοκή στρατευμάτων και στόλων τών Μεγάλων Δυνάμεων στο πλευρό τών
προμαχούντων Ἑλλήνων, προς «αντιρρόπηση» τής συνδυασμένης εκστρατείας
Αφρικανικών, Ασιατικών και Οθωμανοευρωπαϊκων στρατευμάτων κατά τής Ελλάδος,
χωρίς επ' ουδενί να διασαλευθή ή απειληθή η διευρωπαϊκή μεταναπολεόντειος
ειρήνη.
(12) Κορυφαίος
διπλωμάτης στον Κόσμο, αφού εξηνάγκασε τίς ευρωπαϊκές Μεγάλες Δυνάμεις να
αναγνωρίσουν τήν απελευθερωθείσα Ελλάδα ως ανεξάρτητη χώρα τό 1830, και όχι ως
αυτόνομη Οθωμανική ηγεμονία (suzerainty), φόρου υποτελή στον Σουλτάνο, όπως
εμηχανεύοντο, ήδη από τό 1822, μέχρι και τό 1829. Προς αυτόν τόν σκοπό μάλιστα, τήν ανεξαρτησία τής
Ελλάδος, κατόρθωσε να μεταστρέψει
τελικά (από τό 1829) ακόμη και τόν δαιμόνιο διπλωματικό και ιδεολογικό
του αντίπαλο, τόν Καγκελάριο Μέττερνιχ τής Αυστριακής Αυτοκρατορίας, ο οποίος
συνόψισε επιγραμματικά τήν παγκόσμια βαρύτητα τής προσωπικότητος τού
Καποδίστρια ως εξής: “Δύο παρατάξεις
αντιπαρατίθενται η μία κατά τής άλλης σε όλο τόν Κόσμο: οι Καποδίστριες και οι
Μέττερνιχ.” 12
Καποδιστριακή Δημοκρατία
Πέρα όλων εκείνων τών εξωπραγματικών επιτευγμάτων, ο
Καποδίστριας ήταν ένας λαοπρόβλητος ηγέτης και πραγματικός δημοκράτης,
επαγγελόμενος και αγωνιζόμενος για μια πραγματική (και όχι προσχηματική)
δημοκρατία, για ένα φιλολαϊκό (και όχι ολιγαρχικό) Σύνταγμα τών Ελλήνων.
Ενδεικτικά:
(α) Γ΄ Εθνοσυνέλευση. Ο Καποδίστριας ανέλαβε τά ηνία τής
εμπολέμου και εν πολλοίς κατεχομένης Ελλάδος, ως «Κυβερνήτης», παμψηφεί από τήν
Γ΄ Εθνοσυνέλευση τών Ελλήνων στην Τροιζήνα, σύμφωνα με ρητές διατάξεις τού
Συντάγματος τής Τροιζήνος τό 1827 (άρθρα 102-125), και ειδικά διά τού ΣΤ΄
ψηφίσματός της.
(β) Κοινοβουλευτική αναστολή τού Συντάγματος. Ο Καποδίστριας
ανέστειλε μεν προσωρινώς τήν ισχύ τού Συντάγματος τής Τροιζήνος λόγω χαοτικής7
εμπολέμου καταστάσεως (ήτοι «καταστάσεως πολιορκίας» όπως εξ άλλου προβλέπει
και τό άρθρο 48 τού σημερινού Συντάγματος τής Ελλάδος), όχι όμως αυταρχικώς ή
δικτατορικώς δι' ιδίων αυτού πράξεων—όχι δηλαδή με αντισυνταγματικές «πράξεις
νομοθετικού περιεχομένου», όπως επισυμβαίνει στην «μνημονιακή» Ελλάδα από τό 2010—αλλά διά τής από 18-1-1828
αποφάσεως τής Βουλής τών Ελλήνων, όπως και δια τής προηγηθείσης από 12-1-1828
συναφούς αποφάσεως τής Αντικυβερνητικής Επιτροπής, ήτοι με πλήρη συναίνεση τών
εκπροσώπων τού εμπολέμου έθνους.13
(γ) Δ΄ Εθνοσυνέλευση. Ο Καποδίστριας διεξήγαγε εκλογές προς
ανάδειξη τών (236) πληρεξουσίων αντιπροσώπων τού έθνους στην Δ΄ Εθνοσυνέλευση
τών Ελλήνων στο Άργος (11 Ιουλίου - 6 Αυγούστου 1829). Οι πληρεξούσιοι
εξελέγησαν με ΑΜΕΣΗ ψηφοφορία, για πρώτη φορά στην Ιστορία τής Νεωτέρας
Ελλάδος, και κατά τήν συντριπτική τους πλειοψηφία διέκειντο ευμενώς ή και
ενθουσιωδώς υπέρ τής εθνοαπελευθερωτικής διακυβέρνησης τής χώρας από τόν
Καποδίστρια.
(δ) Βασιλευομένη Δημοκρατία. Όπως προκύπτει από τήν εκτενή
αλληλογραφία του, ο Καποδίστριας κατήγαγε μεγάλο αγώνα ώστε ο μελλοντικός
βασιλεύς τών Ελλήνων—όπως προσδιόριζε και επέτασσε τό περί ανεξαρτησίας τής
Ελλάδος Πρωτόκολλο που συνυπέγραψαν οι Μεγάλες Δυνάμεις στο Λονδίνο στις 22
Ιανουαρίου 1830—να πληροί μεταξύ άλλων δύο βασικές προϋποθέσεις: (α) να
υποβληθή η εκλογή τού βασιλέως εις τήν ψήφον τού έθνους, και (β) ο βασιλεύς να
άρχει βάσει τού Νόμου (όχι «ελέω Θεού»), ήτοι σε πλαίσιο ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗΣ
νομιμότητος, με καταστατικό χάρτη (Σύνταγμα) τής Πολιτείας συντεταγμένο από τήν
Εθνοσυνέλευση τών Ελλήνων.
(ε) Αρχαιοελληνικά δημοκρατικά πρότυπα. Ο Καποδίστριας
αγωνίσθηκε να εγκαθιδρύσει στην Ελλάδα ένα πρωτοποριακό πολιτικό σύστημα πραγματικής
(και όχι προσχηματικής) δημοκρατίας, σύμφωνα με αρχαιοελληνικά πρότυπα, ήτοι με
παλλαϊκή συμμετοχή και άμεση ψηφοφορία σε κάθε εκλογική διαδικασία (ανεξάρτητα
από τήν περιουσιακή κατάσταση εκάστου εκλογέως), υπό τήν διοργανωτική ευθύνη
και επιτήρηση τοπικών δημογεροντιών, εκλεγομένων δημοκρατικά από τούς πολίτες
σε κάθε κοινότητα, περιθωριοποιώντας ούτως πολιτικά τούς πάσης φύσεως
πλιατσικολόγους μνηστήρες τής εξουσίας (κοτσαμπάσηδες, φαναριώτες
πολιτικάντιδες, κ.ο.κ.)—που κατ' επανάληψη δεν ορρωδούσαν προ ουδενός, συχνάκις
διαπράττοντες ακόμη και ξενοκίνητα εγκλήματα ΕΣΧΑΤΗΣ ΠΡΟΔΟΣΙΑΣ, προκειμένου να
επιπέσουν ως ύαινες επί τού Δημοσίου Ταμείου και τών εθνικών γαιών τής
καθημαγμένης εμπολέμου Ελλάδος.
(στ) Οικονομική Δημοκρατία. Ως φιλολαϊκός ηγέτης, ο
Καποδίστριας θεωρούσε ότι η πολιτική δημοκρατία θα ήταν προσχηματική εάν δεν
είχε ως στέρεο υπόβαθρο και λειτουργικό πλαίσιο τήν οικονομική δικαιοσύνη. Προς
τούτο, ο Καποδίστριας μεθόδευε έναν ριζικό και ευρύτατο αναδασμό τής γης τό
1832, με τεράστια χρηματοδότηση (600.000 Αγγλικών λιρών), υπέρ τών ακλήρων και
πτωχών πολιτών (χωρικών). Δυστυχώς, η δολοφονία του από εντοπίους ξενοκίνητους
ΠΡΟΔΟΤΕΣ τό 1831 ματαίωσε, για οκτώ και πλέον δεκαετίες, εκείνο τό
Καποδιστριακό σχέδιο (πρωτοποριακό για τήν εποχή του), με καταστροφικές
συνέπειες όσον αφορά αφενός στην ευημερία γενεών Ελλήνων μετέπειτα, και
αφετέρου στη οικονομική εξάρτηση και πολιτική ξενοκρατία τής Ελλάδος έκτοτε.
Ακαταμάχητα όπλα τού Καποδίστρια
Αυτά τά απίστευτα επιτεύγματα, ο Καποδίστριας τά κατόρθωσε
όχι δια τής υλικής του δυνάμεως, όχι δηλαδή με (ανύπαρκτα) μυθώδη πλούτη, ούτε με στρατεύματα που τού κληροδότησε ο
πατέρας του, όπως π.χ. τίς Μακεδονικές Φάλαγγες που ο Φίλιππος κατέλειπε στον
Μέγα Αλέξανδρο. Τα κατόρθωσε μόνο διά τού λόγου, τής πειθούς, τού οραματισμού,
και τού ιδεαλισμού του, σε συνάρτηση με τήν ακεραιότητα και εντιμότητά του.
Αυτά και μόνον αυτά ήσαν τά ακαταμάχητα όπλα του κατά τής Οθωμανικής
Αυτοκρατορίας και έναντι τών Μεγάλων Δυνάμεων. Επομένως, σύμφωνα με τόν Ξενοφώντα,
ο Καποδίστριας ήταν Μέγας.
Έγραψε : ο Ιωάννης Δ. Παπακωνσταντίνου
